Wat houdt het afspiegelingsbeginsel in?

Hoewel het afspiegelingsbeginsel van toepassing is bij een reorganisatie, bestaan er enkele uitzonderingen.

Wat houdt het afspiegelingsbeginsel in?

Het afspiegelingsbeginsel wordt gebruikt bij het inkrimpen van het personeelsbestand om economische redenen. Deze regeling zorgt ervoor dat niet enkel één leeftijdsgroep wordt getroffen.

In financieel slechtere tijden, kan het snijden in het personeelsbestand noodzakelijk zijn. Je mag niet zelf een aantal mensen uitzoeken die je de laan uitstuurt. Dit moet verplicht aan de hand van het afspiegelingsbeginsel. Door dit beginsel is het bij een reorganisatie duidelijk welke werknemers weg moeten. De regeling kan ongelukkig uitpakken voor bepaalde werknemers en ook voor de werkgever. Je loopt kans dat je afscheid moet nemen van de beste werknemers.

Hoe werkt het afspiegelingsbeginsel?

Werknemers met een uitwisselbare functie worden in groepen onderverdeeld aan de hand van de leeftijd. Alle werknemers met een uitwisselbare functie met een leeftijd tussen bijvoorbeeld 25 en 35 jaar oud zitten in één groep. Binnen deze leeftijdsgroepen geldt het principe: ‘last in, first out’. De werknemer met het kortste dienstverband zal dus ontslagen worden. De ontslagen worden naar verhouding verdeeld over de leeftijdsgroepen. Zijn bijvoorbeeld werknemers van 55 jaar en ouder oververtegenwoordigd? Dan worden uit deze groep meer personen ontslagen, tenminste als er meerdere werknemers uit moeten. Van externen, zoals zzp’ers en uitzendkrachten, wordt als eerst afscheid genomen.

Wat is de definitie van uitwisselbare functies?

Werknemers met uitwisselbare functies komen binnen de afspiegelingsregeling in één leeftijdsgroep terecht. Maar wanneer zijn functies uitwisselbaar? Dit is te achterhalen aan de hand van de functiebeschrijving van de werknemers. Hieraan hechten rechters waarde bij een reorganisatie. Het opstellen van een functiebeschrijving lijkt een formaliteit, maar bij een reorganisatie bewijst het de toegevoegde waarde. Wanneer voor een functie qua vereiste kennis, competenties en vaardigheden gelijke eisen gesteld worden, kan er sprake zijn van een uitwisselbare functie. Ook de hoogte van het salaris speelt hierin een rol. Bij onenigheid hierover kan het voor de rechter worden uitgevochten. Een werknemer mag niet bevoordeeld worden door deze in een andere positie te zetten voordat een reorganisatie van start gaat.

Niet altijd speelt het afspiegelingsbeginsel

Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen speelt het afspiegelen een rol, maar er zijn uitzonderingen; in de CAO kan iets anders zijn vastgelegd. In dat geval toetst een cao-commissie het ontslag. Het afspiegelen hoeft ook niet als een categorie van uitwisselbare functies vervalt. De productie wordt bijvoorbeeld afgestoten en een bedrijf gaat producten alleen nog maar inkopen en verkopen. Ook in bijzondere gevallen kunnen er uitzonderingen gelden. Een medewerker is bijvoorbeeld onmisbaar binnen het bedrijf door bepaalde vaardigheden of door kennis van zaken. Ook een zwakke positie op de arbeidsmarkt van een specifieke werknemer kan een reden zijn om een werknemer te ontzien.